Czym jest politeizm? No cóż, zapraszam na fascynującą podróż do świata bogów, mitów i legend. Odkryjmy razem, co naprawdę oznacza bycie politeistą, jak różni się to od monoteizmu i skąd w ogóle bierze się wiara w wielu bogów. Co ważne, spróbujemy też przyjrzeć się, gdzie w myśl różnych wierzeń mieszka ich bóstwo. Zainteresowany? Zanurzmy się w ten świat!
Czym jest politeizm?
Politeizm, w skrócie, oznacza wiarę w istnienie wielu bogów. Ale to nie jest po prostu dowolne „wielobóstwo”. Starożytny lud wierzył, że każdy z bogów miał swoją specyficzną rolę i sferę wpływów. Zeus w mitologii greckiej był bogiem nieba i burzy, podczas gdy Posejdon władał morzami. Hinduizm, z kolei, ma swój panteon bogów, takich jak Brahma czy Afrodyta. Ludzie wierzyli, że te bogi miały wpływ na ich życie codzienne, zarówno w dobrych, jak i złych chwilach.
Ciekawostką jest, że „politeizm” pochodzi od greckiego słowa „polys” – wiele i „theos” – bóg. Więc literalnie oznacza „wielu bogów”. Starożytne kultury, takie jak Grecja, Rzym czy Indie, miały bogate panteony pełne bogów o różnych osobowościach i sferach wpływów. Co ważne, politeizm nie jest ograniczony tylko do starożytnej Grecji czy Indii. Aztekowie czy mieszkańcy Mezopotamii też mieli swoje bogate panteony.
Politeizm kontra monoteizm
Monoteizm to wierzenie w istnienie jednego boga. Chrześcijaństwo, islam czy judaizm to przykłady religii monoteistycznych. W przypadku monoteizmu bóg jest wszechwiedzący, wszechmogący i jedyny. Nie ma obok niego innych bogów, a wszelkie próby oddawania czci innym bytom uważane są za grzech.
Co ciekawe, w wielu starożytnych kulturach monoteizm pojawił się jako reakcja na politeizm. Wyznawcy monoteizmu byli Izraelici, którzy oparli swoją wiarę na nadejściu Mesjasza i wierzeniach chrześcijańskich. Różnica między politeizmem a monoteizmem polega przede wszystkim na liczbie bogów. W monoteizmie jest jeden wszechmogący bóg, podczas gdy w politeizmie jest wiele bogów, z których każdy ma swoją sferę wpływów.
Liczba bogów w panteonie
Można by pomyśleć, że w politeizmie jest nieskończona liczba bogów. Ale to nie do końca prawda. Choć w hinduizmie mówi się o 300 milionach bóstw, w rzeczywistości większość kultur miała określony zestaw głównych bogów. Dla przykładu starożytna Grecja miała 12 głównych bogów olimpijskich, choć istniało także wiele innych istot.
To zrozumiałe — ludzie potrzebowali określonej liczby bogów, by móc zrozumieć naturę świata wokół nich. Każdy z bogów reprezentował różne aspekty życia, przyrody i ludzkiej egzystencji. Dzięki temu ludzie mogli lepiej zrozumieć swoje miejsce w kosmosie.
Gdzie mieszka bóstwo w politeizmie?
Bogowie w politeizmie niekoniecznie mieszkali na niebie, jak to jest w przypadku wielu religii monoteistycznych. W starożytnej Grecji bogowie olimpijscy mieszkali na szczycie góry Olimp. W hinduizmie niektóre bóstwa uraniczne żyły w niebiosach, podczas gdy inne, telluryczne, mieszkały pod ziemią czy w wodach.
To pokazuje, że w politeizmie bóstwa były bardziej związane z naturalnym światem niż w monoteizmie. Były bardziej dostępne i bliskie ludziom, choć nadal były silniejsze i potężniejsze.
Kult politeistyczny, czyli czym jest politeizm?
Politeizm to wiara w istnienie wielu bóstw, których kult jest obecny w wielu kulturach na przestrzeni wieków. Przemyślenia na temat tego, czym jest politeizm, prowadzą nas do starożytnych czasów, gdy Grek czy Rzymianin oddawali cześć całemu panteonowi bóstw, reprezentujących różne sfery ludzkiego życia i natury. Począwszy od Azteków po mieszkańców Indii czy Mezopotamii, wierzenia politeistyczne zdominowały większość religii przed przybyciem monoteizmu.
Jeśli wsłuchamy się w echa starożytności, natrafimy na panteon olimpijski, gdzie znajduje się dwunastu bogów olimpijskich. Liczba 12 w kulturze europejskiej, zwłaszcza w obrębie mitologii greckiej, odgrywała istotną rolę, chociażby ze względu na liczbę bogów w panteonie olimpijskim. Grek zakochiwał się w opowieściach o Zeusie, Posejdonie czy Afrodytcie, podczas gdy Rzymianin czcił swoje odpowiedniki w swym rzymskim panteonie. Rzecz jasna, warto wiedzieć na temat poszczególnych bogów, że nie byli oni wszechmocni, choć byli o wiele silniejsze od ludzi. Mieli swoje wady, cechy osobowości, i potrafili zakochiwać się, zazdrościć i popełniać błędy.
Podczas gdy teizm koncentruje się na wierzeniach w jedno bóstwo, panteizm zaś wierzy, że Bóg jest wszechobecny i wszechmogący, politeizm oferuje bardziej złożony obraz bogów. Encyklopedia PWN definiuje politeizm jako wiarę w kilku bogów, gdzie każdy bóg jest aspektem boga najwyższego. Taki rodzaj relacji między bóstwami może być trudny do zrozumienia, zwłaszcza z punktu widzenia islamu i judaizmu, gdzie wierzenie w jednego Boga jest kluczowe. Ciekawostką jest, że niektóre odłamy chrześcijaństwa były oskarżane o politeizm ze względu na kult trójcy świętej.
Choć w starożytnych kulturach bóstwa uraniczne, takie jak Zeus czy Posejdon, były czczone w świątyniach przez kapłanów, w innych kulturach, takich jak wierzenia Azteków, politeistyczne bóstwa były bardziej związane z naturą i codziennym życiem ludzi. Niemniej jednak niezależnie od tego, czy bogowie są czczeni w wielkich świątyniach, czy w domach, ogóle bóstw jest obecne w życiu codziennym wielu kultur. Dlatego warto pogłębiać wiedzę o politeizmie, by lepiej zrozumieć różnorodność ludzkich wierzeń na przestrzeni wieków.
Podsumowanie
Politeizm to fascynujący świat wielu bogów, mitów i legend. Oferuje on bogate spojrzenie na to, jak różne kultury próbowały zrozumieć świat wokół siebie poprzez wiarę w wielu bogów. Choć różni się od monoteizmu, nadal jest ważnym elementem ludzkiej historii i kultury. Więc następnym razem, gdy usłyszysz o Zeusie, Posejdonie czy innych bogach — pamiętaj, że są one częścią bogatego tapestry wierzeń ludzkości.