Zakazane ewangelie, często kojarzone z apokryfami, były kiedyś uważane za zagrożenie dla kościoła katolickiego. Czy jednak są one naprawdę tak kontrowersyjne? W tym artykule zagłębimy się w tajemnice zakazanych ewangelii, by odpowiedzieć na pytania: czym one są? Dlaczego kościół katolicki je odrzucił? I jakie informacje o życiu Jezusa z Nazaretu kryją w sobie? Zanurz się w świat tajemnic pism, które wywołały wiele kontrowersji i dyskusji w historii chrześcijaństwa.
Czym są zakazane ewangelie?
Zakazane ewangelie, często nazywane apokryfami, to teksty, które nie znalazły się w kanonie nowego testamentu. Ich autorzy twierdzili, że opisują życie i nauki Jezusa, ale kościół katolicki odrzucił je jako nieautentyczne. Te pisma zostały napisane głównie w II wieku naszej ery i prezentują często odmienne, czasem gnostyckie, interpretacje życia i działalnością Jezusa.
Niektóre ewangelie, jak ewangelia Tomasza czy ewangelia Filipa, skupiają się bardziej na naukach Jezusa niż na jego działaniach. Są to zbiory logionów, czyli krótkich wypowiedzi, które mają pochodzić od samego Jezusa. Inne, jak ewangelia egipcjan czy ewangelia wg Hebrajczyków, prezentują alternatywne wersje historii znanej nam z ewangeliach kanonicznych.
Dlaczego ewangelia Tomasza jest zakazana przez Watykan?
Ewangelia Tomasza jest jednym z najbardziej znanych apokryfów nowego testamentu. Składa się głównie z logionów, czyli krótkich wypowiedzi przypisywanych Jezusowi. Chociaż wiele z nich jest podobnych do tych znanych z czterech ewangelii kanonicznych, wiele innych prezentuje zupełnie odmienne spojrzenie na nauki Jezusa.
Na przykład, w jednym z logionów czytamy: „Kiedy uczynisz ją mężczyzną”, mówiąc o kobiecie, „wtedy ona sama uczyni siebie mężczyzną i dostanie się do królestwa niebios”. Takie interpretacje były trudne do zaakceptowania dla kościoła katolickiego, który widział w nich herezje. Ponadto całość ewangelii Tomasza nie została uznana przez najwyższe władze kościoła za wiarygodne źródło informacji o życiu i naukach Jezusa z Nazaretu.
Co ewangelie zakazane mówią o życiu Jezusa?
Ewangelie zakazane oferują alternatywne spojrzenie na życie Jezusa. W ewangelii Marii Magdaleny czytamy o bliskiej relacji Marii z Jezusem, co budziło wiele kontrowersji wśród wczesnych chrześcijan. W ewangelii Filipa natomiast dowiadujemy się, że Jezus często całował Marię Magdalenę, co może sugerować, że miała ona specjalne miejsce wśród uczniów Jezusa.
Te ewangelie pokazują również różne aspekty nauk Jezusa. W ewangelii Tomasza Jezus mówi o konieczności poszukiwania prawdy, podczas gdy w ewangelii Filipa skupia się na mistycznych aspektach chrześcijaństwa. Te teksty pozwalają czytelnikom na głębsze zrozumienie postaci Jezusa i jego nauk, choć nie są uznane przez kościół za oficjalne pisma święte.
Dlaczego kanon odrzucił niektóre ewangelie?
Proces kształtowania się kanonu nowego testamentu trwał wiele wieków. Wielu teologów i duchownych dyskutowało o tym, które pisma powinny zostać włączone do oficjalnej listy pism nowego testamentu. Wielu z nich argumentowało, że niektóre ewangelie zostały napisane przez heretyków lub bazują na błędnych interpretacjach nauk Jezusa.
Ewangelie zakazane często zawierały nauki gnostyckie, które były uważane za herezje przez kościół. Gnostycy wierzyli, że osoba może osiągnąć zbawienie poprzez specjalną wiedzę, co było sprzeczne z oficjalnym nauczaniem kościoła. Dlatego ewangelie, które prezentowały gnostyckie poglądy, zostały odrzucone przez najwyższe władze kościoła katolickiego.
Z czego składają się i dlaczego zakazane ewangelie zostały nieumieszczone w Biblii?
Zakazane ewangelie, które stały się niesławnymi przez wieki, są fascynującym zagadnieniem dla wielu badaczy i miłośników historii kościoła. W skład zakazanych ewangelii wchodzą różne teksty, z których wiele zostało napisanych w tym samym czasie, co ewangelie synoptyczne, takie jak Mateusz, Łukasz i Jan. Niektóre z nich, jak ewangelia św. Filipa czy Maria Magdalena, dostarczały alternatywne interpretacje nauk Jezusa z Nazaretu oraz fragmentów związanych z życiem, działalnością i zmartwychwstaniem Syna Bożego. Jednak kościół uznał je za heretyckie, co przyczyniło się do ich wykluczenia z kanonu pisma świętego. Wyjątkowo interesujący jest logion, czyli krótki cytat czy myśl z ust samego Jezusa, który pojawia się w takich dokumentach jak ewangelia wg. Tomasza. Znalezienie koptyjskiego fragmentu tego tekstu w Nag Hammadi pokazało, jak różnorodne były chrześcijańskie interpretacje w pierwszych wiekach.
Wielu uczonych, w tym Dembski, uważa, że te ewangelie zostały napisane przez apostołów lub ich uczniów, którzy stosowali się do nauk Jezusa, ale przekazując je w inny, bardziej esoteryczny sposób. Jeden z najbardziej kontrowersyjnych fragmentów, znaleziony w ewangelii Tomasza, to myszor, czyli zagadka lub tajemnica. W niej Jezus mówi: „Jeśli zjesz to, co jest w lewie, będziesz jak przeklęty człowiek. Ale jeśli lew zje to, co jest w człowieku, stanie się szczęśliwym lwem”. Ten i inne podobne cytaty pokazują głęboką duchową symbolikę, która była zrozumiała tylko dla wtajemniczonych. Niestety, wielu wczesnych chrześcijańskich liderów, jak Orygenes, uznało te teksty za niebezpieczne i niezgodne z głównym nurtem myśli chrześcijańskiej. Stworzona na wzór tajemnych ksiąg, jak księga Henocha ze Starego Testamentu, ewangelia wg. Tomasza zawierała głębokie prawdy duchowe, ale była trudna do zrozumienia dla przeciętnego wiernego.
Przez wieki, zakazane ewangelie, choć nie były dostępne dla czytelników tak łatwo jak cztery ewangelie kanoniczne, były czytane i studiowane przez tych, którzy szukali głębszego zrozumienia nauk Jezusa. Wielu badaczy wierzy, że te teksty są równie ważne co ewangelie Mateusza, Łukasza i Jana, chociaż ich autentyczność i znaczenie są nadal przedmiotem debaty. Dlatego, mimo że zostały one wykluczone z kanonu przez najwyższe władze kościoła w II i III wieku naszej ery, nadal mają wielu zwolenników i są przedmiotem intensywnych badań.
Podsumowanie
Zakazane ewangelie to fascynujące źródło informacji o wczesnym chrześcijaństwie. Chociaż nie są one uznawane przez kościół katolicki za część oficjalnego kanonu pisma świętego, nadal mają wiele do zaoferowania dla tych, którzy chcą zgłębić tajemnice życia i nauk Jezusa z Nazaretu.
